Chỉ số EPS là gì? Cách tính và ý nghĩa của chỉ số EPS

Chỉ số EPS  là lợi nhuận của công ty chia cho số cổ phiếu phổ thông đang lưu hành. Vậy chỉ số EPS bao nhiêu là tốt?. Trong bài viết này Hocchungkhoan.vn sẽ giúp các bạn nắm được EPS là gì trong chứng khoán, ý nghĩa và cách tính chỉ số EPS

EPS - thu nhập trên mỗi cổ phiếu là chỉ số được tính bằng  lợi nhuận của công ty chia cho số cổ phiếu phổ thông đang lưu hành. Con số kết quả đóng vai trò như một chỉ báo về khả năng sinh lời của một công ty. EPS của công ty càng cao thì càng được coi là có lợi nhuận.

Thu nhập trên mỗi giá trị cổ phiếu được tính bằng Lợi nhuận ròng chia cho số cổ phiếu hiện có

EPS = Lợi nhuận ròng / Số cổ phiếu cuối kỳ

Để tính toán EPS của một công ty, bảng cân đối kế toán và báo cáo thu nhập được sử dụng để tìm số cổ phiếu phổ thông cuối kỳ, cổ tức được trả trên cổ phiếu ưu đãi (nếu có) và thu nhập hoặc thu nhập ròng. Sẽ chính xác hơn nếu sử dụng số lượng cổ phiếu phổ thông bình quân gia quyền trong thời hạn báo cáo vì số lượng cổ phiếu có thể thay đổi theo thời gian.

Bất kỳ khoản cổ tức hoặc chia tách cổ phiếu nào xảy ra phải được phản ánh trong việc tính toán số lượng cổ phiếu lưu hành bình quân gia quyền . Một số nguồn dữ liệu đơn giản hóa việc tính toán bằng cách sử dụng số lượng cổ phiếu đang lưu hành vào cuối kỳ.

Cách tính EPS cho ba công ty vào cuối năm tài chính 2019 như sau:

Chỉ số thu nhập trên mỗi cổ phiếu là một trong những biến số quan trọng nhất trong việc xác định giá cổ phiếu. Nó cũng là một thành phần chính được sử dụng để tính toán tỷ lệ định giá giá trên thu nhập (P/E), E trong chỉ số P/E chính là EPS. Bằng cách chia giá cổ phiếu của một công ty cho thu nhập trên mỗi cổ phiếu (EPS), nhà đầu tư có thể thấy giá trị của cổ phiếu theo mức thị trường sẵn sàng trả cho mỗi đô la thu nhập

EPS là một trong nhiều chỉ số bạn có thể sử dụng để chọn cổ phiếu.

So sánh EPS về mặt tuyệt đối có thể không có nhiều ý nghĩa đối với các nhà đầu tư vì các cổ đông phổ thông không có quyền can thiệp trực tiếp vào lợi nhuận. Thay vào đó, nhà đầu tư sẽ so sánh EPS với giá cổ phiếu của cổ phiếu để xác định giá trị thu nhập và cảm nhận của nhà đầu tư về sự tăng trưởng trong tương lai.

Diluted EPS - EPS pha loãng là EPS được tính với giả định các hạng mục như quyền chọn cổ phiếu, chứng quyền, trái phiếu chuyển đổi sẽ được thực hiện và làm tăng tổng số cổ phiếu lưu hành của công ty, làm loãng đi thu nhập trên mỗi cổ phiếu.

Ví dụ sau sẽ minh họa rõ hơn tác động của chứng khoán bổ sung đối vớ EPS (thu nhập trên mỗi cổ phiếu)

Tổng số cổ phiếu có thể được tạo và phát hành từ các công cụ chuyển đổi của FPT cho năm tài chính kết thúc vào năm 2019 là 33 triệu. Nếu cộng số cổ phiếu này vào tổng số cổ phiếu đang lưu hành, số cổ phiếu lưu hành bình quân gia quyền pha loãng của nó sẽ là 599 triệu + 33 triệu = 632 triệu cổ phiếu. Giả sử lợi nhuận năm 2019 là 3.05 tỷ thì EPS pha loãng của công ty là 3,05 tỷ / 632 triệu =  4,82.

Diluted EPS - EPS pha loãng cũng thường được các báo cafef, vietstock tính toán thể hiện

EPS có thể bị bóp méo, do một số yếu tố cố ý và không chủ ý. Các nhà phân tích sử dụng các biến thể cho công thức EPS cơ bản để tránh những cách phổ biến nhất khiến EPS có thể bị thổi phồng.

Hãy tưởng tượng một công ty sở hữu hai nhà máy sản xuất màn hình điện thoại di động. Khu đất mà một trong những nhà máy tọa lạc đã trở nên rất có giá trị khi những phát triển mới bao quanh nó trong vài năm qua. Ban lãnh đạo của công ty quyết định bán nhà máy và xây dựng một nhà máy khác trên mảnh đất ít giá trị hơn. Giao dịch này tạo ra lợi nhuận dồi dào cho công ty.

Mặc dù việc bán đất này đã tạo ra lợi nhuận thực sự cho công ty và các cổ đông, nhưng nó được coi là một “khoản bất thường” vì không có lý do gì để tin rằng công ty có thể lặp lại giao dịch đó trong tương lai. Các cổ đông có thể bị nhầm lẫn nếu lợi nhuận được đưa vào tử số của phương trình EPS, vì vậy nó bị loại trừ.

Một lập luận tương tự cũng có thể được đưa ra nếu một công ty bị thua lỗ bất thường - có thể là nhà máy bị cháy - điều này sẽ làm giảm EPS tạm thời và cần được loại trừ vì lý do tương tự. 

Một công ty bắt đầu năm với 500 cửa hàng và có EPS là  5,000. Tuy nhiên, giả sử rằng công ty này đã đóng cửa 100 cửa hàng trong khoảng thời gian đó và kết thúc năm với 400 cửa hàng. Một nhà phân tích sẽ muốn biết EPS là bao nhiêu cho chỉ 400 cửa hàng mà công ty có kế hoạch tiếp tục hoạt động trong giai đoạn tới.

Trong ví dụ này, điều đó có thể làm tăng EPS vì 100 cửa hàng đã đóng cửa có thể đang hoạt động thua lỗ. Bằng cách đánh giá EPS từ các hoạt động tiếp tục, nhà phân tích có thể so sánh hiệu suất trước với hiệu suất hiện tại tốt hơn.

Một khía cạnh quan trọng của EPS thường bị bỏ qua là vốn cần thiết để tạo ra thu nhập (thu nhập ròng) trong tính toán. Hai công ty có thể tạo ra cùng một mức EPS, nhưng một công ty có thể làm như vậy với ít tài sản ròng hơn; công ty đó sẽ hiệu quả hơn trong việc sử dụng vốn của mình để tạo ra thu nhập và tất cả những thứ khác đều bình đẳng, sẽ là một công ty "tốt hơn" về mặt hiệu quả. Một số liệu có thể được sử dụng để xác định các công ty hoạt động hiệu quả hơn là lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu (ROE).

Trong khi EPS được sử dụng rộng rãi như một cách để theo dõi hoạt động của công ty, các cổ đông không có quyền can thiệp trực tiếp vào những lợi nhuận đó. Một phần thu nhập có thể được phân phối dưới dạng cổ tức, nhưng tất cả hoặc một phần EPS có thể được công ty giữ lại. Các cổ đông, thông qua đại hội cổ đông thường niên để biểu quyết phần EPS được phân phối thông qua cổ tức để tiếp cận nhiều hơn trong số lợi nhuận đó.